Elvis Presley zal voor altijd bekend staan als de King of Rock & Roll, maar weinigen zullen de status van Chuck Berry als de ware peetvader van de rock-'n-roll betwisten. “Als je rock & roll een andere naam wilt geven, noem het dan gewoon Chuck Berry”, zei John Lennon ooit over het grote rolmodel van de Beatles. Elvis mag dan wel de kroon hebben gedragen, Chuck Berry was rock-'n-roll. Nu is de Amerikaanse rock-'n-roll-pionier zaterdag in zijn huis overleden, zo maakte de politie in St. Charles County (Amerikaanse staat Missouri) bekend, op 90-jarige leeftijd.
Chuck Berry werd geboren als Charles Edward Berry op 18 oktober 1926 in St. Louis en was vooral invloedrijk als gitarist voor rock & roll en alle rockmuziek. “Met zijn gitaar creëerde hij een uniek rock-'n-roll-vocabulaire”, schreef rockjournalist Ernst Hofacker ooit, “met zijn spel definieerde hij de basistafel van vermenigvuldiging voor iedereen die na hem de gitaar ter hand nam, om ermee te rocken.” Chuck Berry is de vader van de rockgitaar. De ritme- en blues van de jaren veertig werd nog steeds sterk beïnvloed door koperblazers. Berry vertaalde de koperriffs en bracht ze over naar zijn instrument, waarmee hij de gitaar tot een toonaangevend instrument in de pop- en rockmuziek maakte. Hij gebruikte de gitaar als ritme- en solo-instrument, zoals in de Chicago-blues. Speelde ritmische figuren op de lage snaren, melodieuze figuren als reactie op de zang (call & response) en creëerde in 40 de eerste grote gitaarsolo in de rockgeschiedenis op het nummer “Maybellene”.
“Maybellene” was een bewerking van het countrynummer “Ida Red” uit 1938, dat Berry transformeerde in een rock-'n-roll-nummer met nieuwe teksten, waardoor het een nationale doorbraak werd. Het nummer bereikte niet alleen nummer 1 in de ritme- en blues-hitlijsten, maar ook nummer 5 in de nationale Amerikaanse pop-hitlijsten. Dit was in een tijd waarin een jonge blanke man genaamd Elvis Presley zijn eerste stappen zette en "That's All Right" opnam. Chuck Berry was er niet alleen vóór Elvis, hij was ook de eerste Afro-Amerikaan die blanke Amerikanen bereikte met Afro-Amerikaanse muziek. Hij werd een ster, een groot entertainer die een handelsmerk en showelement creëerde met de “Duckwalk”, die AC/DC-gitarist Angus Young ook in zijn programma opnam. Chuck Berry creëerde vervolgens absolute klassiekers uit de rock-'n-roll.
Chuck Berry was een kind van de zwarte middenklasse. Literatuur, theater en bijbelcitaten behoorden tot de intellectuele basisvoeding van het ouderlijk huis. Zijn songteksten zijn doorspekt met woordspelingen en gaan over het leven, weerspiegelen de realiteit en stoppen niet bij maatschappijkritische inhoud. Iets wat in de jaren vijftig een zeldzaamheid was in de Amerikaanse pop. Wat dat betreft kan Chuck Berry zelfs gezien worden als een voorloper van Bob Dylan, de Nobelprijswinnaar voor de literatuur. Elvis was een briljante artiest en entertainer die de massa kon ontroeren. Maar in tegenstelling tot Chuck Berry was hij noch een vernieuwer, noch een songwriter. Muzikaal gezien steekt Chuck Berry met kop en schouders boven de King uit en is hij meer rock-'n-roll dan wie dan ook. Voor Berry was rock'n'roll niet alleen een muziekstijl, maar ook een artistieke uiting en tegelijkertijd de eerste stap naar een popcultuur die niet langer verdeeld was in zwart en wit. Zijn muziek combineerde elementen van blues, rockabilly en jazz tot enkele van de tijdloze nummers van Noord-Amerika. Berry had de grootste invloed op vrijwel iedereen met rocksterrenaspiraties, zoals Keith Richards, Paul McCartney, John Lennon en Bruce Springsteen, om er maar een paar te noemen. The Beatles, de Rolling Stones en de Beach Boys coverden allemaal zijn liedjes. De rocklegende Bob Dylan werd ooit het “Shakespeare van de rock'n'roll” genoemd.
In 1984 ontving Berry een Grammy en twee jaar later werd hij het eerste lid van de Rock'n'Roll Hall of Fame. In zijn privéleven kreeg Berry herhaaldelijk tegenslagen te verwerken. Na zijn eerste grote hits werd hij begin jaren zestig veroordeeld tot anderhalf jaar gevangenisstraf wegens seksueel contact met een minderjarige. Na zijn gevangenschap bleef hij muziek opnemen, maar de tijd van groot succes was voorbij. In 1960 volgde een tweede gevangenisstraf wegens belastingontduiking. In de jaren negentig waren er beschuldigingen van voormalige medewerkers van zijn restaurant dat hij hen in het geheim had gefilmd. ‘Het lijkt erop dat ik elke vijftien jaar een grote fout maak’, schreef hij in zijn memoires. En zelfs op oudere leeftijd had Berry nog veel te zeggen: op zijn 1979e verjaardag afgelopen oktober kondigde hij de release aan van zijn eerste album in bijna vier decennia. Hij nam het album met de simpele titel “Chuck” op in studio's rond zijn geboorteplaats St. Louis. Berry droeg het album op aan zijn vrouw van bijna 1990 jaar, Thetta Berry. ‘Mijn liefste, ik word oud! Ik heb lang aan deze plaat gewerkt. Nu kan ik mijn schoenen ophangen”, legde de muzikant uit. Het album zal naar verwachting halverwege dit jaar uitkomen.
Zijn optredens waren zeldzaam geworden. Maar hij heeft herhaaldelijk ontkend het podium te hebben verlaten. “Zolang ik nog een beetje kan zien en horen en een beetje kan bewegen, ga ik door”, zei hij. Een rock-'n-roller geeft niet op! Bedankt Chuck voor alle inspirerende muziek die je ons hebt gegeven. Je bracht licht in onze tienerjaren. Je teksten hebben anderen overtroffen en een vreemd licht geworpen op de Amerikaanse droom. Chuck, je was geweldig en je muziek is voor altijd bij ons... Bedankt voor alles! Laat het nu zien aan degenen daarboven! Ga Chuck! Ga Ga Ga!